Zmiana klimatu najczęstszym tematem fake newsów

European Digital Media Observatory (EDMO) to inicjatywa zrzeszająca organizacje factcheckingowe działające w państwach Unii Europejskiej. W jej skład wchodzi również polskie stowarzyszenie Demagog. W ramach comiesięcznych publikacji EDMO analizuje popularność poszczególnych tematów, w obrębie których można natknąć się na dezinformację. Z najnowszej, sierpniowej edycji raportu wynika, że organizacje zrzeszone w EDMO zweryfikowały w ubiegłym miesiącu 1187 fałszywych informacji.

Niemal co piąty fake news dotyczył zmiany klimatu (19 proc. zweryfikowanych treści). Oprócz tego wciąż powraca dezinformacja dotycząca wojny w Ukrainie (12 proc.) i pandemii COVID-19 (10 proc.).

Fake newsy dotyczące pandemii COVID-19 od kilku miesięcy utrzymują się na podobnym poziomie (ok. 10 proc.). Z kolei fałszywe informacje na temat wojny w Ukrainie stanowią coraz mniejszy odsetek dezinformacji wykrywanej przez EDMO. W rekordowym momencie 60 proc. obalonych fake newsów dotyczyło Ukrainy. Obecnie mowa o pięciokrotnie mniejszym wyniku (12 proc.).

Oprócz powracającego regularnie tematu wojny w Ukrainie, a także denializmu klimatycznego oraz sceptycyzmu wobec szczepionek przeciwko COVID-19 i pandemii, dużą popularność zyskały narracje dotyczące wzrostu cen w państwach UE. Fałszywe informacje sugerują, że inflacja nie jest powiązana z trwającą na wschodzie wojną. W innych źródłach padają nawet sugestie, że inflacja to kłamstwo i rządowy spisek. Obywatele UE są mylnie przekonywani, że poza ich państwem ceny gazu i żywności są znacznie tańsze.

Dezinformacja pojawiająca się w państwach UE przestaje być jednorodna, a zakres tematyczny fake newsów uległ znacznej dywersyfikacji. W przeszłości wśród fake newsów dominowały pojedyncze, nośne tematy, takie jak pandemia COVID-19 czy wojna w Ukrainie. Obecnie stanowią one łącznie tylko ok. 1/4  wszystkich zweryfikowanych treści. Pozostałe 19 proc. fake newsów dotyczyło zmiany klimatu, co oznacza, że połowa obalonych treści dotyczyła innych tematów.

W raporcie EDMO przytoczono także cztery fałszywe wątki, które w sierpniu szczególnie zyskały na popularności:
- wyjęte z kontekstu nagrania i zdjęcia łączące protesty rolników w Piemoncie z antyrządowymi protestami rolników w Holandii,
- treści sugerujące, że pożary lasów są wywoływane celowo przez helikoptery,
- wpisy utrzymujące, że Światowe Forum Ekonomiczne wzywa do skończenia z "rozrzutnością", jaką jest posiadanie prywatnego samochodu,
- zmanipulowane mapy pogodowe w celu wyolbrzymienia skutków zmiany klimatu.