Młodzi chcą, by niepodległość kojarzyła się z radością, a nie cierpieniem

Czy niepodległość była i jest nam potrzebna? Zdaniem ankietowanych, w niepodległości najważniejsza jest wolność, niezależność, polska kultura i odrębność narodowa. Badani wspominali również o możliwości rozwoju, którą daje niepodległość oraz o poczuciu bezpieczeństwa. Tylko jedna osoba połączyła niepodległość z demokracją.

Polska to dom, niepodległość to marsze

Jaki zestaw skojarzeń z datą 11 listopada mają młode osoby? Najpopularniejsze hasła to marsze, pochody oraz „święto narodowe”, które występują obok flagi, Józefa Piłsudskiego, smutku, chuliganów/kiboli, wolności, zamieszek i pompatyczności. Zdaniem respondentów święto niepodległości powinno kojarzyć się raczej z radością oraz brakiem podziałów.

Z Polską ankietowanym kojarzą się takie hasła jak dom, ojczyzna, rodzina. Część badanych wskazało na pojęcia nacechowane negatywnie - zawiść czy kompleksy. Jednostkowo padały określenia pole bitwy, martyrologia, obrońca Europy czy słowiańskość. Tylko dwóm osobom Polska kojarzy się z bezpieczeństwem.

Patriotyzm - miłość do ojczyzny, ale i walka i tworzenie podziałów

Ankietowani byli także pytani o swoją definicję patriotyzmu. W odpowiedziach wskazywali przede wszystkim na miłość do ojczyzny, ale także szacunek (również do obcych kultur) i dbanie o dobro wspólne. Tylko dla jednej osoby patriotyzm to wprost gotowość do obrony ojczyzny.

- Młodzi nie chcą rozmawiać o wartościach patriotycznych zdefiniowanych przez klasę polityczną. Pojęcia patriotyzmu są nasycone mrocznym, bardzo posępnym znaczeniem. Cierpieniem i znojem. Walką, ksenofobią. Co najgorsze - zawłaszczane i przetwarzane są przez środowiska kibicowskie i nacjonalistyczne, które odrzucają otwartą i kospomopolityczną społeczność wielkomiejską. Oni boją się przemocy, w tym tej werbalnej - komentuje Szymon Sikorski, CEO agencji Publicon.
70 proc. badanych twierdzi, że patriotyzm w Polsce nie jest taki jaki powinien być, 18 proc. nie ma zdania na ten temat. Jedynie 12 proc. jest zadowolonych z obrazu polskiego patriotyzmu.

- Badanym patriotyzm kojarzy się z ksenofobią i rasizmem, tworzeniem podziałów i powierzchownością. 17 proc. ankietowanych wskazuje problem przesłonięcia prawdziwego patriotyzmu przez tzw. patriotyzm chuligański/kibicowski. Do refleksji skłaniają odpowiedzi “moglibyśmy być dla siebie milsi” i te wskazujące na zbyt martyrologiczną narrację polskich patriotów. Niecałe 0,5 proc. badanych określiło patriotyzm w Polsce jako “mocny” - czytamy w raporcie.

Zapytani o symbole odzyskania przez Polskę niepodległości, ankietowani wskazują najczęściej na Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego. W zestawieniu pojawiły się także takie postaci, które nie żyły w roku 1918, jak Adam Mickiewicz, Lech Wałęsa, Żołnierze Wyklęci, Jan Paweł II czy też Tadeusz Mazowiecki.

- Często mówi się, że młodzi to pokolenie narcystyczne i aroganckie, nie wykształcone i mające symbole narodowe “w poważaniu”. Zamiast używać tego typu uproszczeń, warto zadać sobie pytanie: dlaczego tak jest? Bo może właśnie dlatego, że narracja nie pasuje do dzisiejszych czasów i oczekiwań? Łatwiej utyskiwać, niż próbować zainteresować i zaangażować. A wystarczy przecież do takiej dyskusji ich zaprosić. Nie wybiórczo - szerzej. Obchodzimy w tym roku stulecie niepodległości. Warto porozmawiać tym, jakim językiem powinniśmy definiować niepodległość i patriotyzm w publicznym dyskursie. Temat jest ważny dla nas wszystkich, jednak narracja polityczna omija młodych, przez co brakuje bardzo ważnego głosu w dyskusji - konkluduje Szymon Sikorski.

Polska w jednym memie

Agencja Publicon zapytała o stosunek młodych Polaków do memów i żartów na temat Polski i Polaków w internecie. 16 proc. odpowiedzi wskazuje, że kreują one krzywdzący obraz naszego kraju i narodu. 4 ankietowanych określiło ten rodzaj humoru jako żenujący. Część respondentów oceniała natomiast, że autoironiczne memy i żarty są pozytywne i prawdziwe oraz pokazują nasz zdrowy dystans do siebie.

Z jakich polskich marek są dumni młodzi Polacy? W badaniu brak wyraźnego wskazania konkretnej firmy. Ankietowani są dumni z marek kosmetycznych, branży IT oraz przemysłowej. - Najważniejszym wyznacznikiem dumy z ulubionej marki jest jej światowy sukces - twierdzą autorzy opracowania.

- Co ciekawe uczestnicy badania darzą estymą przede wszystkim te marki, które w ich przekonaniu osiągają sukces światowy - promują czy budują silny wizerunek na świecie, konkurują na rynkach międzynarodowych. Abstrahuję w tym miejscu od kategorii „jakość”, która nie jest istotnym wyróżnikiem wizerunkowym, aczkolwiek może ona stanowić wyraz kolokwialnej intuicji: „Dobre, bo polskie”. Marki hermetyczne, nastawione do wewnątrz, czy komunikujące specyficznie/wyłącznie do/dla Polaków nie cieszą się aż tak dużym zainteresowaniem wśród badanej grupy. Natomiast należy podkreślić, że odpowiedzi na pytanie o marki stanowią kategorię dość rozmytą. Brak wyraźnego lidera, mnogość różnych wskazań i mała ilość konkretnych przykładów mogą świadczyć o tym, że w świadomości młodych wciąż brakuje silnych, spójnych i otwarcie komunikujących swoje pochodzenie polskich brandów - ocenia Michał Ulidis, creative director - partner z agencji Publicon.

Badanie miało charakter pilotażowy, eksploracyjny, dominowały pytania otwarte. Respondentami byli studenci i absolwenci uczelni (publicznych i niepublicznych), studiujący na kierunkach o profilu humanistyczno-społecznym. Na pytania odpowiedziało 75 osób, w tym 93,3 proc. między 18. a 30. rokiem życia. 62,7 proc. respondentów to osoby z wyższym wykształceniem. 75 proc. badanych pochodzi z miast pow. 100 tys. mieszkańców.