Prezes ZUS: dzięki systemowi EESSI sprawy międzynarodowe są sprawniej obsługiwane

EESSI (ang. Electronic Exchange of Social Security Information) to informatyczny system elektronicznej wymiany informacji i dokumentów w UE, potrzebnych dla obsługi indywidualnych spraw z zakresu zabezpieczenia społecznego, czyli spraw ubezpieczonych, emerytów, rencistów, pracowników, którzy skorzystali z prawa do migracji i wykonywali lub wykonują pracę za granicą.

Obowiązek utworzenia w Unii Europejskiej systemu informatycznego EESSI wynika z rozporządzenia UE w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Stworzenie tego systemu jest więc obowiązkiem prawnym państw członkowskich UE.

"Dzięki temu sprawy międzynarodowe realizowane przez ZUS we współpracy z zagranicznymi instytucjami ubezpieczeniowymi państw członkowskich Unii Europejskiej lub EFTA są obsługiwane w drodze komunikacji elektronicznej, sprawniej i szybciej" – podkreśliła prof. Uścińska.

System EESSI nie dotyczy bezpośredniej komunikacji między klientami

Dodała, że system EESSI nie dotyczy bezpośredniej komunikacji między klientami (ubezpieczonymi, świadczeniobiorcami) a instytucjami. Wyjaśniła, że to, w jaki sposób ta komunikacja się odbywa, pozostaje do decyzji konkretnej instytucji.

Np. ZUS przygotował do elektronicznej komunikacji dla swoich klientów Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS), która oferuje wiele usług i wniosków możliwych do zgłoszenia drogą elektroniczną, bez wychodzenia z domu.

Sprawy unijne obsługiwane w ramach systemu EESSI przez jednostki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obejmują m.in. komunikację ZUS z zagranicznymi instytucjami ubezpieczeń społecznych dla przyznania zasiłków, emerytur, rent czy innych świadczeń w sytuacji, gdy osoba pracuje, pracowała czy mieszka za granicą w państwie członkowskim UE/EFTA.

ZUS zwraca uwagę, że komunikacja elektroniczna między instytucjami UE/EFTA dotyczy również potwierdzania podlegania polskiemu ustawodawstwu, czyli wystawiania dokumentów potwierdzających, że składki na ubezpieczenia społeczne pracownika pracującego poza granicami Polski powinny być wpłacane do polskiego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Klient otrzymuje tu dokument o symbolu A1, a instytucja zagraniczna kraju, który potrzebuje odpowiedniego poświadczenia – otrzymuje właściwy dokument elektroniczny wysłany poprzez EESSI.

83 różne międzynarodowe procedury

ZUS oprogramował i obsługuje w systemie EESSI łącznie 83 różne międzynarodowe procedury, w których ramach wysyłane są między instytucjami z różnych państw członkowskich dwa lub więcej dokumentów elektronicznych.

W pierwszym dotychczasowym okresie korzystania z systemu jednostki ZUS wysłały poprzez system EESSI elektronicznie ponad 112 tys. wniosków i innych dokumentów, a otrzymały z instytucji zagranicznych 65 tys. takich dokumentów. ZUS zaznacza, że liczby te stale się zwiększają wraz z podłączaniem do tego systemu kolejnych państw członkowskich UE/EFTA.

Prof. Uścińska wskazała, że wykorzystanie tego systemu, zamiast tradycyjnej poczty, pozwala na uniknięcie barier, jakimi są ograniczenia w przekazywaniu korespondencji pocztowej w Europie, wprowadzane okresowo przez państwa w odpowiedzi na zagrożenie epidemiczne.

"Jeśli zatem, zgodnie z przepisami unijnymi, dla przyznania emerytury ZUS musi przeprowadzić korespondencję z zagranicznymi instytucjami państw, które są już podłączone do systemu EESSI, sprawy takie obecnie nie są obarczone ryzykiem restrykcji pocztowych czy kwarantanny dokumentacji, lecz są wysyłane bezpośrednio do zagranicznych odpowiedników ZUS drogą elektroniczną" – wyjaśniła szefowa Zakładu.

Dodała, że ma to szczególne znaczenie dla osób ubiegających się o emeryturę czy rentę, których świadczenia, zarówno przysługujące z Polski, jak i z innych państw, powinny być przyznawane najszybciej jak to możliwe.

"Wdrożenie systemu EESSI jest ogromnym sukcesem całej Europy, zarówno Komisji Europejskiej, jak i państw członkowskich, w tym Polski. To ogromny krok naprzód w kierunku nowoczesnej cyfrowej Europy" – oceniła prof. Uścińska, podkreślając, że poziom wykorzystania systemu EESSI przez Polskę zasługuje na docenienie.

Jak poddaje ZUS, od początku wdrożenia systemu w 2019 r. do końca grudnia 2020 r. w ramach całej Europy wymienionych zostało około 4,2 mln dokumentów. Zakład wskazuje, że aktualnie Polska jest w gronie trzech państw (obok Niemiec i Austrii) wymieniających kwartalnie poprzez system EESSI najwięcej dokumentów elektronicznych wśród wszystkich państw Unii Europejskiej i EFTA. Te trzy państwa – jak podkreśla ZUS – odpowiadają łącznie za ponad 50 proc. komunikacji w systemie EESSI.