Wzrosło czytelnictwo w Polsce. Olga Tokarczuk w pierwszej trójce najpopularniejszych autorów

W 2019 r. 39 proc. badanych stwierdziło, że przeczytało przynajmniej jedną książkę rocznie. To o 2 proc. więcej niż w poprzednim roku, kiedy to 63 proc. deklarowało, że nie przeczytało żadnej książki. Tylko 9 proc. Polaków w ubiegłym roku przeczytało więcej niż siedem książek rocznie - wynika z badania przeprowadzonego dla Biblioteki Narodowej.

Żadnej książki nie przeczytało 61 proc. Polaków.

Jako źródła pozyskiwania książek czytelnicy wskazali: zakup (41 proc.), pożyczenie od znajomego (35 proc.), prezent (31 proc.), wypożyczenie z biblioteki (27 proc.) i własny księgozbiór (20 proc.).

Dominuje książka, a e-booki pobieramy z internetu

Wśród książek wymienianych w 2019 roku przez Polaków wciąż dominują wydawnictwa papierowe – publikacje w tej formie wymieniło 98 proc. czytelników (co oznacza 39 proc. w całej populacji), e-booki wskazało 6 proc. czytelników (2,5 proc. w całej populacji). Słuchanie audiobooków zadeklarowało 3 proc. badanych w całej populacji.

Z kolei 6 proc. czytelników łączy czytanie ze słuchaniem – tylu respondentów wymieniło zarówno książki w formie tekstowej (papierowe i e-booki), jak i audiobooki.

- Potwierdza to obserwacje z wcześniejszych badań: e-booki i audiobooki nie konkurują z tradycyjnymi książkami papierowymi, lecz stanowią ich uzupełnienie. Istnieją wąskie kręgi odbiorców preferujących wyłącznie e-booki lub audiobooki, zwykle jednak osoby czytające książki drukowane chętnie sięgają po formaty cyfrowe. To czytelnicy dobierają sposób odbioru treści do swoich aktualnych potrzeb i preferencji, dostępności pewnych publikacji oraz dogodnych okoliczności ich recepcji (np. słuchanie audiobooków w drodze do pracy samochodem lub w podróży) - komentują autorzy badania.

Najczęściej e-booki pobieramy z internetu w formie pliku (39 proc.) lub czytamy online (20 proc.) czy dostajemy plik od znajomych (18 proc.) Tylko 23 proc. decyduje się na zakup pliku, 17 proc. ma stały abonament, a 13 proc. pożycza e-booki z biblioteki. 

Olga Tokarczuk druga w rankingu

Rok 2019 przyniósł istotną zmianę w rankingu najpopularniejszych autorów – do pierwszej trójki weszła Olga Tokarczuk. - Choć od momentu debiutu tytuły jej książek zawsze były wymieniane przez respondentów naszego badania, autorka nigdy wcześniej nie trafiła do masowego obiegu czytelniczego i nie miała szans konkurować z popularnymi autorami literatury gatunkowej, przede wszystkim thrillerów i romansów oraz polskiej literatury klasycznej z listy lektur szkolnych. Dopiero przyznanie Literackiej Nagrody Nobla w 2019 roku, a także Nagrody Bookera w 2018, wprowadziło Tokarczuk do szerszego obiegu czytelniczego - podaje Biblioteka Narodowa.

Czytelnicy w pierwszej kolejności sięgnęli po książki Olgi Tokarczuk, które wcześniej otrzymały Literacką Nagrodę „Nike”: "Biegunów" (aż 2,5 proc. ogółu czytelników) i "Księgi Jakubowe" (2 proc. czytelników). Duże zainteresowanie budziła też zekranizowana powieść "Prowadź swój pług przez kości umarłych",

Na szczycie listy autorów najpoczytniejszych książek znalazł się Remigiusz Mróz, autor czterdziestu trzech powieści należących do wielu gatunków literackich, w większości powieści kryminalnych. Pisarz ten, obecny w szerokim obiegu czytelniczym już od trzech lat, minimalnie wyprzedził noblistkę.

W 2019 roku najliczniejsze grono odbiorców znajduje literatura gatunkowa: przede wszystkim kryminalna, sensacyjna, a zwłaszcza thriller psychologiczny. Warto podkreślić wysoką poczytność polskich autorów znanych już od co najmniej kilku sezonów (Katarzyny Bondy, Marka Krajewskiego, Joanny Chmielewskiej i przede wszystkim Remigiusza Mroza).

Romans erotyczny zyskuje popularność

Wśród obcych autorów kryminałów wciąż wysoko utrzymują się: Harlan Coben, Stephen King i klasyk gatunku – Agatha Christie. Ostatnie lata przyniosły swoistą modę czytelniczą na thriller psychologiczny, który zdobył masową popularność m.in. dzięki twórczości Stephena Kinga i Pauli Hawkins. Obecnie zainteresowanie czytelników tego gatunku skupia przede wszystkim proza B.A. Paris.

Stałe miejsce w wyborach lekturowych dorosłych Polaków zyskał romans erotyczny, który do powszechnego obiegu czytelniczego wprowadziła w 2012 roku brytyjska autorka E.L. James cyklem rozpoczętym powieścią "Pięćdziesiąt twarzy Greya". W 2018 roku polscy czytelnicy otrzymali rodzimy odpowiednik tego gatunku: debiut Blanki Lipińskiej – "365 dni", który szybko zamienił się w trylogię ("Ten dzień", "Kolejne 365 dni") i błyskawicznie zdobył popularność, czemu towarzyszy gasnące zainteresowanie książkami E.L. James.

Z klasyki literatury pięknej w masowym obiegu czytelniczym znajdują się stale dwaj autorzy: Henryk Sienkiewicz i Adam Mickiewicz. Henryk Sienkiewicz od początku badań BN należy do pierwszej piątki najpoczytniejszych autorów. Chociaż najczęściej dociera do czytelników przede wszystkim na drodze szkolno-klasycznego obiegu czytelniczego, to jednak wyniki ostatnich pomiarów czytelnictwa wskazują, że wśród jego odbiorców dominują osoby starsze, które wiele lat temu skończyły naukę szkolną. W obiegu polskiej klasyki znajduje się także twórczość Adama Mickiewicza – również stale obecna wśród powszechników lekturowych, to znaczy autorów zdobywających minimum 1 proc. czytelników (najczęściej czytane są "Dziady" i "Pan Tadeusz"). W grupie badanych deklarujących czytanie jego utworów znajdowali się przede wszystkim uczniowie szkół średnich.

Badanie czytelnictwa książek w Polsce jest realizowane cyklicznie od 1992 roku. Najnowsze badanie zostało wykonane 15–18 listopada 2019 roku w ramach trzech badań omnibusowych organizowanych przez Ipsos, Kantar Polska oraz PBS. Podstawę tegorocznych analiz stanowiły połączone wyniki z trzech niezależnych sondaży sporządzonych na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie osób w wieku co najmniej 15 lat, dając łącznie 3 tysiące respondentów (N=2982). Wszystkie trzy sondaże przeprowadzono metodą CAPI (Computer Assisted Personal Interview). Badanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.