Prawie 40 proc. nastolatków doświadczyło wyzwisk w internecie

W poniedziałek na konferencji prasowej prasowej NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy) zaprezentował raport z najnowszego badania "Nastolatki 3.0"; odbyła się też debata ekspertów na temat bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w sieci w świetle tych wyników.

Jak wskazuje NASK, w obliczu ostatnich wydarzeń z udziałem popularnych wśród młodych ludzi influencerów, ta edycja i wszystkie przyszłe działania stają się jeszcze bardziej istotne dla podnoszenia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży spędzających tak dużo czasu w internecie.

Coraz więcej dzieci korzystają z internetu

Z raportu wynika, że z roku na rok czas korzystania z internetu przez dzieci i młodzież wydłuża się. Średni czas korzystania z Internetu w dni powszednie wynosi 5 godzin i 36 minut. W weekendy to aż 6 godzin i 16 minut. W poprzedniej edycji badania, średni czas bycia online wynosił 4 godziny 50 minut dziennie. Jak zaznaczono, to co może niepokoić, to fakt, że rodzice ankietowanych nastolatków deklarują, że ich dzieci spędzają w sieci ok. 1,5 godziny.

Kolejny wniosek z badania wskazuje na wiek, w którym przeciętny nastolatek dostał pierwszy telefon z dostępem do Internetu - wynosi on 8 lat i 5 miesięcy. Jak podkreślają autorzy, tak młode osoby łatwiej ulegają przekazom ich idoli.

Prawie co trzeci nastolatek (31 proc.) wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników problematycznego użytkowania internetu (PUI), a ośmiu na stu – bardzo wysokim (8,3 proc., wzrost względem 2020 r. o 5,1 pp.). 16,2 proc. nastolatków, deklaruje, że nie jest w stanie wytrzymać bez mediów społecznościowych dłużej niż godzinę, natomiast co czwarty badany (25,6 proc.) zadeklarował trudności z myśleniem o czymś innym niż platformy społecznościowe.

Ponad 4 na 10 nastolatków (44,5 proc.) przejawia niski poziom samooceny. Niższy poziom samooceny obserwujemy wśród dziewczynek (48,2 proc., niemal co druga z nich) niż u chłopców (40,8 proc.) oraz w szkołach podstawowych (47,8 proc.) w odniesieniu do szkół średnich (liceum – 39,5 proc.; technikum – 38,2 proc.). Odsetek nastolatków o wysokim lub bardzo wysokim poziomie PUI jest najwyższy wśród młodzieży o niskiej samoocenie.

Ponad połowę nastolatków (53,9 proc.) cechuje wysoki (10,6 proc.) i powyżej przeciętnej (43,3 proc.) poziom poczucia osamotnienia w mediach społecznościowych. Czterech na dziesięciu (43,7 proc.) korzysta z portali społecznościowych, żeby poczuć się lepiej.

Wyzwiska i hejt

Niemal 40 proc. nastolatków doświadczyło wyzwisk w sieci, a co czwarty (25 proc.) deklaruje, że był ośmieszany i/lub poniżany. Najczęściej wskazywanym przez nastolatki powodem przemocy online jest wygląd fizyczny (51 proc.). Jednocześnie 60 proc. rodziców twierdzi, że ich dzieci nie doświadczyły przemocy online.

Kiedy nastolatki doświadczają przemocy najczęściej nie reagują i nikomu o tym nie mówią. Bierność w sytuacjach doświadczania przemocy w sieci wzrasta w stosunku do poprzednich lat (2022 r. – 38,5 proc. vs. 2020 r. – 32,4 proc.). Chłopcy rzadziej niż dziewczęta zgłaszają problem agresji online.

Nawet 80 proc. rodziców deklaruje, że ich dziecko nie otrzymało nagich lub półnagich zdjęć, przy ponad 32 proc. nastolatków, którzy twierdzą, że otrzymali takie zdjęcia. Co dwudziesty nastolatek przyznaje, że zdarzyło mu się wysłać swoje półnagie zdjęcia, ale tylko 1 proc. rodziców jest świadomy takiej aktywności ich nastoletnich dzieci.

Wzrasta także odsetek nastolatków, które decydują się na spotkanie z osobą dorosłą, poznaną w internecie (2022 – 17,9 proc. vs. 2020 – 14,1 proc.). Co czwarty nastolatek nikogo nie poinformował o takim zdarzeniu.

Co czwarty nastolatek ogląda tzw. patostreamy, podczas gdy jedynie 13 proc. rodziców deklaruje tego świadomość. Z roku na rok wzrasta też odsetek młodych osób, które nie są w stanie ocenić, czy oglądane przez nich treści to patostreamy.

Ponad połowa nastolatków (53,7 proc.) twierdzi, że ich rodzice nie ustalają żadnych zasad dotyczących korzystania z internetu w zakresie czasu i dostępu do treści. Blisko co czwarty młody internauta uważa, że wprowadzona przez jego rodziców kontrola w zakresie czasu korzystania z internetu oraz dostępu do treści w internecie jest nieskuteczna. Co ciekawe, przeważająca większość nastolatków deklaruje, że konsekwentnie przestrzega ustalonych z rodzicami reguł dotyczących korzystania z internetu (72,9 proc.).

Badanie zostało zrealizowane między październikiem 2022 r. a listopadem metodą CAWI na populacjach nastolatków oraz ich rodziców i opiekunów prawnych. Respondentów wybrano za pomocą doboru zespołowego dwustopniowego (szkoła/klasa), na podstawie danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN). Zastosowano dodatkowo warstwowanie w oparciu o dane statystyczne MEiN i GUS: typ szkoły, typ gminy, terytorium.