Projekt nowelizacji ustawy o policji zwiększy inwigilację w internecie

Projekt nowelizacji został złożony w Sejmie 23 grudnia. Nowela zakłada, że prawie wszystkie służby (z wyjątkiem służby celnej) będą mogły stosować kontrolę operacyjną za zgodą sądu do 18 miesięcy. Obecnie okres kontroli może trwać trzy miesiące. Z kolei Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służba Kontrwywiadu Wojskowego w uzasadnionych przypadkach mają mieć dostęp do danych telekomunikacyjnych dłużej niż przez półtora roku, choć dziś przedłużyć można tylko o kolejne trzy miesiące.

Pod terminem kontroli operacyjnej kryją sią działania służb takie jak: podsłuchiwanie rozmów telefonicznych, kontrola korespondencji tradycyjnej i e-mailowej oraz rejestrowanie osób objętych działaniami w prywatnych pomieszczeniach i środkach transportu. Bez zezwolenia sądu będzie można pozyskiwać dane od operatorów telekomunikacyjnych, np. billingi i lokalizację internautów, które nie wpisują się w kontrolę operacyjną.

Prawo i Sprawiedliwość tłumaczy, że nowela jest wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 roku, który orzekł, że obowiązujące przepisy nie gwarantują kontroli nad sięganiem przez służby po dane telekomunikacyjne i nakazał ich poprawienie w ciągu 18 miesięcy. Fundacja Panoptykon twierdzi jednak, że projekt nie poprawi obecnej sytuacji. - Fikcyjna kontrola nad działaniami służb, wykorzystywanie billingów we wszystkich sprawach, a nawet w celach analitycznych, brak ochrony tajemnicy adwokackiej - to najpoważniejsze braki projektu - wskazują eksperci Fundacji.

- Na podstawie danych telekomunikacyjnych można dowiedzieć się bardzo wiele o każdym z nas – z kim się kontaktujemy, gdzie, kiedy, z kim i jak długo przebywamy, można poznać nasze rutyny. Wykorzystywanie tego rodzaju informacji o obywatelach jest poważną ingerencją w ich prawo do prywatności, które jest jednym z praw podstawowych zagwarantowanych w Konstytucji i Karcie praw podstawowych. Taka ingerencja jest dopuszczalna tylko w wyjątkowych przypadkach - ostrzega Fundacja Panoptykon.

Eksperci Fundacji wskazują, że przyjęcie noweli zaproponowanej przez posłów PiS może doprowadzić do tego, że służby będą co pół roku składać sprawozdanie do sądu, ale nawet w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości dane nie będą musiały być niszczone. - Projekt nie przewiduje też informowania obywateli, że byli przedmiotem zainteresowania służb i nie daje im możliwości zakwestionowania tych działań. Proponowane przepisy są niezgodne nie tylko z wytycznymi Trybunału Konstytucyjnego, ale też z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Uchylając tzw. dyrektywę retencyjną, TSUE podkreślił, że zasadą powinno być uzyskanie przez służby zgody sądu za każdym razem, zanim sięgną one po dane telekomunikacyjne - zauważa Fundacja.

Przypomnijmy, że w połowie grudnia br. lider Nowoczesnej Ryszard Petru poinformował w wywiadzie telewizyjnym, że rząd PiS w ramach ustawy antyterrorystycznej chce wprowadzić inwigilację internetu. Wówczas Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zaprzeczyło tym pogłoskom na łamach Wirtualnemedia.pl. Należy dodać, że złożony w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o policji jest projektem poselskim, zatem MSWiA nie uczestniczyło w jego tworzeniu.