Prawa własności intelektualnej – prawdy i mity

Mimo że świadomość społeczeństwa jest obecnie większa niż kiedykolwiek wcześniej, krążą pewne utarte mity na temat własności intelektualnej. Oto kilka z nich:

Mit numer 1: znaki towarowe: „™=®”

Symbol ™ nie oznacza, że znak towarowy został zarejestrowany. Jest to symbol używany w krajach anglosaskich dla znaków towarowych, które są używane w obrocie, ale nie zostały zarejestrowane przez właściwy urząd w rejestrze znaków towarowych. Polska ustawa Prawo własności przemysłowej przewiduje symbol litery "R" wpisanej w okrąg. Symbolem tym mogą posługiwać się wyłącznie właściciele znaków towarowych zarejestrowanych przez Urząd Patentowy RP. Często można spotkać się ze zjawiskiem umieszczania symbolu ® obok oznaczenia, które nie zostało zarejestrowane. Ma to w założeniu wywołać u klienta mylne przekonanie, że dane oznaczenie jest zarejestrowanym znakiem towarowym w rozumieniu przepisów Prawa własności przemysłowej. Takie z pozoru niewinne działanie stanowi jednak wykroczenie podlegające karze grzywny.

Mit numer 2: prawa autorskie: „Cytuję, więc szanuję”:

Często uważa się, że kiedy coś się cytuje i wskazuje na twórcę oryginalnego dzieła i źródło zapożyczenia, to uchroni się przed zarzutem plagiatu. Jest to prawda, ale nie cała. Nawet prawidłowe oznaczenie cytowanego fragmentu, wskazujące na twórcę i źródło zapożyczenia, może nas narazić na zarzut naruszenia praw autorskich. Decydujące znaczenie dla dopuszczalności cytatu ma bowiem ustalenie czy zostały spełnione tzw. cele cytatu. Prawo autorskie zezwala na posługiwanie się cytatem tylko wtedy, gdy służy to wyjaśnieniu, analizie krytycznej, nauczaniu lub gdy przemawiają za tym prawa gatunku twórczości np. działalność parodystyczna, kabaretowa lub karykatura polityczna. Ocena czy zakres zapożyczenia z cudzego dzieła jest dozwolony dokonywana jest zawsze w odniesieniu do konkretnego przypadku. W przypadku przekroczenia granic dozwolonego cytatu przez niezachowanie jego granic objętościowych lub celu, któremu cytat ma służyć, istnieje ryzyko naruszenia praw autorskich twórcy oryginalnego dzieła.

Mit numer 3: wzory przemysłowe: „Zmieniam, więc nie naruszam”

Wygląd produktu może być chroniony rejestracją wzoru przemysłowego, jeśli jest nowy i posiada indywidualny charakter. Ocena czy wzór posiada indywidualny charakter skupia się na ogólnym wrażeniu wywoływanym przez produkt (wzór), a nie na jego detalach. Małe różnice w wyglądzie produktu nie będą więc dawać wystarczającej podstawy do ustalenia jego indywidualnego charakteru, jeżeli produkt ten będzie wywoływać to samo wrażenie co produkt innego producenta. W związku z tym zmiana trzech czy siedmiu cech produktu może nas uchronić przed zarzutem naruszenia prawa z rejestracji wzoru innego producenta, ale nie musi, wszystko zależy od tego co i w jaki sposób przejmiemy.

Mit numer 4: patenty: „Mam patent, nikt nie będzie mógł używać mojego wynalazku”

Możliwa jest sytuacja, gdy wynalazek chroniony patentem innego podmiotu nie może być stosowany bez naruszenia wynalazku chronionego patentem udzielonym wcześniej na naszą rzecz i odwrotnie (tzw. zależność patentów). Urząd Patentowy RP może wówczas udzielić zezwolenia na korzystanie z naszego opatentowanego wynalazku (tzw. licencja przymusowa). Prawo z patentu może zostać również ograniczone z uwagi na interes publiczny, cele państwowe, badawcze czy doświadczalne.

Mit numer 5: „Moja domena to moja własność”:

Nic bardziej mylnego. W chwili zarejestrowania danej nazwy stajemy się jedynie abonentem domeny. Tym samym, mamy prawo do używania domeny przez cały okres abonamentowy. Najczęściej jest to okres jednego roku. Wybrana przez nas domena może również naruszać prawa innego podmiotu do znaku towarowego. Możemy wówczas być zmuszeni do rezygnacji z naszej domeny na rzecz właściciela znaku towarowego.

Te i podobne mity mogą okazać się niebezpieczne i prowadzić do negatywnych konsekwencji prawnych, w tym postępowań sądowych i roszczeń odszkodowawczych podmiotów uprawnionych do praw własności intelektualnej. Należy zatem zawsze uważać i weryfikować pod względem prawnym pewne utarte przekonania, aby pokładana w tych przekonaniach wiara nie naraziła nas na duże kłopoty.
 

Marta Ziółkowska-Nasińska, Aplikant radcowski, Kancelaria Prawna Baker&McKenzie