Polscy CFO chcą pogłębionej integracji UE, boją się zmian w prawie i rosnących kosztów

Poprzednie edycje badania pokazały, że dyrektorzy finansowi wiarygodnie przewidują rozwój polskiej gospodarki. Ich wcześniejsze prognozy wzrostu PKB dla Polski na rok 2013 (ok. 1,5 proc PKB), rok 2014 (ok. 3 proc.) i rok 2015 (ok. 3 proc.) sprawdziły się. Tempo wzrostu w roku 2016 nie osiągnęło poziomu planowanego w budżecie (3,6 proc.), ale okazało się zgodne z prognozami dyrektorów finansowych (ok. 3 proc.).

Obecna edycja (przeprowadzona od lutego do marca br.) pokazała, że optymizm netto polskich dyrektorów finansowych systematycznie spada od drugiej połowy 2015 r. i jest najniższy od 2013 r., niższy niż w czasach kryzysu ukraińskiego. Optymizm netto, rozumiany jako odsetek osób wskazujących, że perspektywy finansowe ich firm są optymistyczne pomniejszony o odsetek wskazujących na pogorszenie sytuacji, spadł do poziomu 17 proc. (21 proc. rok temu).

Odnosząc sytuację Polski do pozostałych krajów w Europie widać wyraźnie, że poziom optymizmu w naszym kraju okazuje się niższy niż w wielu krajach Europy. Optymizm netto ważony skalą PKB poszczególnych krajów wynosi 25 proc. dla badanych państw i 25 proc. dla krajów unijnych.

72 proc. CFO prognozuje, że wzrost gospodarczy nie przekroczy 2,5 proc. PKB. Największa grupa (69 proc.) wskazuje jednak na wzrost w przedziale 1,6-3,5 proc. Z kolei 54 proc. CFO oczekuje inflacji poniżej 2 proc. Dyrektorzy finansowi zakładają więc istotny impuls inflacyjny, który mógłby być efektem programu 500+, podniesienia płacy minimalnej lub wdrożenia innych obietnic obecnego rządu.

Zdaniem 28 proc. dyrektorów bezrobocie utrzyma się na dotychczasowym poziomie. Jednak 48 proc. badanych uważa, że będzie się ono dalej obniżać, co jest zgodne z prognozą rządu. Prognozy kursu euro wskazują na to, że wartość złotówki będzie utrzymywać się na wysokim poziomie. 78 proc. dyrektorów uważa, że będzie on się kształtował w przedziale 4,20-4,50 zł.

Poziom niepewności ekonomicznej w Polsce wciąż rośnie. 7 na 10 badanych (71 proc.) uważa, że mamy do czynienia z wysokim poziomem niepewności. Pół roku wcześniej było to 64 proc. 11 proc. uważa poziom niepewności za standardowy, podczas gdy w poprzedniej fali badania było to 28 proc. Również CFO z Europy Zachodniej odczuwają wysoki poziom niepewności. Tam zdecydowana większość (61 proc.) dyrektorów odpowiedzialnych za finanse uważa, że obecnie niepewność jest wyższa niż przeciętnie – jest to spowodowane Brexitem i innymi wyzwaniami geopolitycznymi.

"Polska należy do grupy krajów, które charakteryzują się wysokim poziomem niepewności. Wśród krajów, gdzie ten wynik jest jeszcze wyższy są Wielka Brytania, Niemcy, Grecja, Turcja i Irlandia. Z kolei na drugim biegunie znalazły się państwa skandynawskie, w tym szczególnie Norwegia, gdzie na wysoki poziom niepewności wskazywało jedynie 19 proc. dyrektorów finansowych." - powiedział Robert Nowak, partner w dziale doradztwa podatkowego w Deloitte.

Nie zmienia się jednak liczba CFO w Polsce, którzy uważają, że obecnie panuje dobry czas na podejmowanie ryzyka (28 proc.). To tyle samo co pół roku wcześniej i jest to poziom normalny. We wszystkich badanych krajach 1/3 badanych uznała, że to jest dobry moment na podejmowanie ryzyka, a w krajach strefy euro było to o 1 pkt. proc. więcej.

Wśród największych ryzyk dla prowadzeniu biznesu w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy (źródeł niepewności gospodarczej) ankietowani z Polski wskazali niestabilne prawo gospodarcze i podatkowe (53 proc.), rosnące koszty operacyjne (48 proc.), a na trzecim wzrost regulacji związanych z prowadzeniem biznesu (39 proc.). Polscy CFO obawiają się również presji cenowej i braku wykwalifikowanych pracowników. W 8 z 19 krajów jako najważniejsze ryzyko respondenci wskazywali niepewność geopolityczną lub ekonomiczną.

Maleje nieznacznie liczba przedsiębiorstw, które planują wzrost przychodów w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy (76 proc. w porównaniu do 83 proc. w poprzedniej fali badania). Wciąż jednak jest to lepszy wynik niż średnia dla wszystkich badanych krajów, która wynosi 69 proc. Połowa firm w kraju uważa, że poprawią się również jej wyniki rentowności operacyjnej. Do poziomu 53 proc. z 50 proc. pół roku temu wzrósł odsetek ankietowanych firm, które w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy planują wzrost inwestycji. 51 proc. badanych CFO w Polsce uważa, że w tym samym czasie zwiększy się liczba pracowników w ich firmach. Jedynie 12 proc. dyrektorów finansowych jest przeciwnego zdania.

Po pół roku przerwy na szczyt priorytetów polskich CFO powrócił wzrost przychodów na obecnych i nowych rynkach (odpowiednio 63 proc. i 59 proc. wskazań). Redukcja kosztów bezpośrednich niezmiennie znajduje się na trzecim miejscu.

Kredyt bankowy jest nadal zdecydowanie najatrakcyjniejszym źródłem finansowania. 67 proc. badanych oceniło tę formę jako atrakcyjną (pół roku wcześniej 66 proc.). Średnia dla wszystkich badanych krajów wyniosła 50 proc. Utrzymuje się ocena dostępności kredytów. 90 proc. dyrektorów finansowych w Polsce uważa, że są one normalnie lub łatwo dostępne.

Połowa badanych dyrektorów finansowych prognozuje wzrost poziomu transakcji M&A w Polsce. Charakter prognozy pozostaje stabilny od dłuższego czasu. Niemniej rośnie liczba CFO spodziewających się znacznego wzrostu aktywności rynku M&A (13 proc.).

29 proc. CFO w Polsce uważa, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że po Wielkiej Brytanii następni członkowie opuszczą Unię Europejską w ciągu kolejnych pięciu lat. Najwyżej to prawdopodobieństwo oceniono we Włoszech (62 proc. badanych). Zdaniem wielu CFO, Brexit wprowadzi bariery taryfowe i pozataryfowe, które zwiększą koszty obrotu gospodarczego, wydłużą czasy dostaw i wpłyną na zmniejszenie konkurencyjności towarów z Polski. Z kolei 23 proc. jest zdania, że wyjście Wielkiej Brytanii z UE wprowadzi również utrudnienia wynikające z innych wymogów obrotu handlowego.

Zdaniem CFO z badanych krajów europejskich, Unia Europejska osiągnie największy sukces poprzez stworzenie Europy dwóch prędkości. Taką opcję wskazało 47 proc. menedżerów we wszystkich badanych krajach. CFO w Polsce uważają, że sukces Unii Europejskiej będzie zależał od dalszej ekonomicznej i politycznej integracji (58 proc.). Zdaniem 15 proc. CFO w Polsce bardziej korzystna byłaby droga tzw. różnych prędkości. 38 proc. badanych CFO w Europie wybrało dalszą integrację UE jako strategię przyszłego sukcesu UE.

"Deloitte CFO Survey" to badanie opinii dyrektorów finansowych (CFO) największych firm w Europie. W tej edycji badanie zostało przeprowadzone w okresie od stycznia do kwietnia 2017 r. i objęło 19 krajów: Austrię, Belgię, Danię, Finlandię, Francję, Grecję, Niemcy, Irlandię, Włochy, Holandię, Norwegię, Polskę, Portugalię, Rosję, Hiszpanię, Szwecję, Szwajcarię, Turcję i Wielką Brytanię. Wzięło w nim udział blisko 1600 dyrektorów finansowych. Badanie prowadzone jest przy wykorzystaniu anonimowej ankiety internetowej opartej na platformie Confirmit. Podobne badania cykliczne prowadzone są przez Deloitte na całym świecie.