Pierwsze doświadczenia zawodowe młodych? Wcale nie staże i praktyki, tylko praca na etat

Badanie Pracuj.pl przeprowadzono w lipcu. Pytano użytkowników portalu - studentów i absolwentów uczelni - o ich doświadczenia związane z pierwszą pracą, a także dodatkowe aktywności w czasie studiów. Młodzi ludzie wypełniali formularz internetowy.

Ponad połowa respondentów (51 proc.) uważa, że młode osoby mają dziś więcej możliwości rozwoju kariery niż osoby będące na tym samym etapie życia 10 lat temu. Tylko co piąty pytany (20 proc.) nie zgadza się z tą opinią. Aż 29 proc. nie miało zdania w tej sprawie.

O braku doświadczenia jako największym wyzwaniu dla osób rozpoczynających karierę zawodową mówiło aż 40 proc. badanych. Autorzy z Pracuj.pl podkreślają, że ten wynik jest o tyle znaczący, że pochodził z pytania otwartego, w którym respondenci mogli podać dowolne przykłady.

- Według odpowiedzi naszych respondentów brak doświadczenia zawodowego bywa barierą trudną do przeskoczenia. Zdają sobie oni sprawę z potrzeby zdobywania praktycznych kompetencji w miejscach pracy, jednak czasem muszą mierzyć się z trudnym progiem wejścia do zawodu czy specjalizacji - komentuje Katarzyna Kociuba, marketing manager w Grupie Pracuj. - To zrozumiałe obawy, na które jednak istnieją sposoby. Rekruterzy podkreślają, że konstruując pierwsze CV czy idąc na pierwsze w życiu rozmowy kwalifikacyjne, warto myśleć szeroko o swoich życiowych doświadczeniach. O przyjęciu młodej, zaczynającej karierę osoby do pracy mogą decydować bowiem także pozazawodowe aktywności, pokazujące nasze atuty przydatne w przyszłej pracy.

Piszemy o kursach i wolontariacie w CV

Z odpowiedzi badanych wynika, że mają się czym chwalić na rozmowach kwalifikacyjnych, mówiąc o dodatkowych aktywnościach. Wśród najczęściej wymienianych znalazły się kursy językowe (36 proc.), wolontariat (35 proc.) oraz działalność w kołach naukowych (29 proc.). Niewiele mniej osób wymieniło organizowanie projektów i zaangażowanie w organizacje studenckie (po 26 proc.). Tylko co czwarty respondent nie angażował się w żadne niestandardowe działanie podczas studiów.

Większość badanych przyznaje, że podejmowała dodatkowe aktywności po to, by zdobyć odpowiednie doświadczenie. W ich ocenie może być to dobrze postrzegane przez pracodawców. Według 63 proc. zaangażowanie w dodatkowe działania ułatwia zdobycie w przyszłości dobrej pracy. Niewiele mniej, bo 55 proc. przyznaje, że ponadprogramowe aktywności w młodym wieku mają duże znaczenie w dalszym życiu zawodowym.

Badacze sprawdzali też, w jaki sposób działania, o których mówią respondenci, przekładają się na rekrutację? 78 proc. ankietowanych umieszcza informację o dodatkowych aktywnościach w swoim CV lub mówi o nich podczas rozmów rekrutacyjnych. Kolejne 11 proc. nie wspomina o nich podczas rekrutacji, ale ma zamiar robić to w przyszłości, a 11 proc. nie chce się chwalić tymi działaniami. Zaangażowanie kandydata w dodatkowe aktywności takie jak np. kursy językowe, studenckie organizacje czy wolontariat zazwyczaj jest doceniane przez specjalistów HR. Tylko 21 proc. badanych twierdzi, że informacja o nich nie została dostrzeżona przez rekrutera, a zaledwie 2 proc. - że zauważył je, ale ocenił negatywnie. Natomiast ponad połowa (52,5 proc.) respondentów spotkała się z pozytywną reakcją specjalisty HR.

Studia nie gwarantują kariery

Aż 94 proc. badanych zadeklarowało posiadanie pierwszych doświadczeń zawodowych. Najczęściej - co może zaskakiwać - wymieniano pracę na pełny etat (68 proc. tej grupy), a dopiero w dalszej kolejności staże i praktyki (55 proc.), prace dorywcze (48 proc.) oraz praca wakacyjna w Polsce (40 proc.). Ponadto 20 proc. respondentów deklarowało pracę wakacyjną za granicą, 15 proc. - pracę na zlecenia, a 6 proc. - własną firmę.

Autorzy badania z Pracuj.pl zwracają uwagę, że choć staże i praktyki nie okazały się najczęściej wybieraną formą pracy, zdecydowanie przodowały pod kątem zdobywania doświadczeń zgodnych z kierunkiem studiów. Nabycie takiej wiedzy deklarowało 84 proc. uczestniczących w nich osób.

Eksperci podkreślają, że na uczelniach systematycznie maleje liczba studentów. Częściowo wynika to z kwestii demograficznych, ale na spadek zainteresowania uczelniami wyższymi zdaje się mieć wpływ także ich słabszy wizerunek. Najnowsze badanie Pracuj.pl pokazuje, że studenci i absolwenci nie są przekonani co do realnego wpływu wiedzy zdobytej na uczelni na zdobycie pracy. 64 proc. badanych uważa bowiem, że ukończenie studiów nie jest konieczne, by z powodzeniem rozwijać karierę zawodową. Dwa lata temu w podobnym raporcie Pracuj.pl podobną opinię wyrażał tylko co trzeci badany. Studenci i absolwenci biorący udział w najnowszym badaniu mają wątpliwości dotyczące dopasowania programów zajęć na uczelni do wymagań współczesnej kariery. Tylko 23 proc. ankietowanych zgadza się z opinią, że studia wyższe dobrze przygotowują do kariery i pomagają młodym wejść na rynek pracy.

- Wypowiedzi badanych młodych osób, a także obserwacje zmian na rynku pracy w ostatnich latach pozwalają stwierdzić z pewnością, że każde doświadczenie zawodowe ma znaczenie. Nawet praca wakacyjna, wolontariat czy zaangażowanie w różne stowarzyszenia może mówić coś ważnego o nas jako kandydacie czy kandydatce - mówi Katarzyna Kociuba. - Zdecydowaliśmy się na badanie, by zwrócić uwagę naszych najmłodszych talentów na wiele atutów, które mają, a których mogą nawet sami nie być świadomi. Dlatego tak ważne jest, by próbować aplikować o pracę, mówić o swoich talentach nawet, gdy brakuje twardego doświadczenia.

Badanie "Doświadczenie ma znaczenie" zostało zorganizowane w lipcu 2021 na grupie 578 użytkowników portalu Pracuj.pl - studentów i absolwentów uczelni wyższych. Badanie przeprowadzono metodą CAWI - profesjonalnego formularza internetowego. Celem badania było poznanie opinii i postaw respondentów w obszarze pierwszych doświadczeń zawodowych, dodatkowych aktywności podczas trwania nauki w szkole wyższej, a także oceny wpływu edukacji na uczelni na rozwój zawodowy.