Napad na kopenhaską imprezę z udziałem szwedzkiego artysty-rysownika Larsa Vilksa, który przedstawia Mahometa jako psa, znowu kieruje uwagę na problem niejednoznaczności dowcipu w ujęciu Al-Kaidy. Podczas gdy prace Vilksa wydają się proste, słynna lista zachodnich bluźnierców opublikowana dwa lata temu w 10 numerze periodyku Al-Kaidy Inspire, która ostatnio tak przyciąga uwagę, jest komunikatem bardziej złożonym, odwołującym się do kultury współczesnej. Był to mianowicie pastisz amerykańskiego westernu („Poszukiwani żywi bądź martwi”) i aluzja do klasycznej, europejskiej powieści kryminalnej. Pytanie czy to żart, czy może nie, znacznie destabilizowało odbiór. Ostatnio pojawiła się aktualizacja.
Charb (Stéphane Charbonnier) z Francji, szef tygodnika Charlie Hebdo, który równał Koran z gównem, w styczniu wypadł z tego zestawienia. Pozostało w nim Dziesięciu Murzynków. Jak wiadomo, ostatnie Murzyniątko z dziecięcej wyliczanki samo się powiesiło, widząc marny koniec wszystkich swoich towarzyszy-grzeszników. Kogo tam jeszcze mamy?
Niech się dzieje
Osoby z 5 krajów, głównie Duńczycy i Amerykanie. Kazimiera Szczuka nie mogłaby narzekać na brak parytetu, 80% to mężczyźni. Oprócz Vilksa, który sprzedaje swego psa-Mahometa od 2007 r., na liście figurują 3 osoby z duńskiego dziennika neokonserwatywnego Jyllands-Posten, który w 2005 opublikował głośne karykatury Posłańca: rysownik Kurt Westergaard, były red. nacz. Carsten Juste i kierownik działu kulturalnego Fleming Rose. Ciekawe – Jyllands-Posten był jedyną duńską gazetą, która nie opublikowała rysunków Charlie po masakrze w Paryżu. Obecny red. nacz. Jørn Mikkelsen powiedział, że „publikowanie teraz starych czy nowych rysunków Mahometa byłoby nieodpowiedzialne”.
Amerykanie to Terry Jones, protestancki kaznodzieja, który w 2011 chwalił się paleniem Koranu, dziś szef frytkarni we florydzkim supermarkecie, Molly Norris, ukrywająca się inicjatorka hucznego Dnia Rysowania Mahometa w 2010, i Morris Sadek, ścigany w Egipcie za „nawoływanie do nienawiści religijnej”, egipski Kopt, zamieszany w produkcję mocno anty-muzułmańskiego filmu Niewinność muzułmanów z 2012 r. Było wtedy gorąco: w czasie protestów w Libii zginął ambasador USA, i to w Benghazi, stolicy popartego przez NATO buntu przeciw Kadafiemu. Tydzień temu libijskie Państwo Islamskie pokazało hollywoodzki film z nadmorskiej egzekucji grupy egipskich Koptów.
rys. Ysterius
Dziesięciu Murzynków to horror, wszyscy giną z ręki Sędziego, który postanowił naprawić niedoskonałość oficjalnego wymiaru sprawiedliwości. Na liście jest dwójka Holendrów, w tym pochodząca z Somalii deputowana Ayaan Hirsi Ali, współpracowniczka Theo van Gogha, reżysera filmu Submission („Poddanie”) z 2004, o problemach kobiet w niektórych krajach muzułmańskich, zabitego przez Holendra pochodzenia marokańskiego. Ten sam islamski tytuł, Soumission, nadał swojej ostatniej powieści Michel Houellebecq, ale islamiści go nie ścigają. Tymczasem perspektywa przedstawiona w książce jest raczej karykaturalna.
Podszepty diabła
Drugi Holender to powiązany z izraelską skrajną prawicą gejowski przywódca anty-islamskiej Partii Wolności Geert Wilders, autor filmu Fitna z 2008, jawnie bluźnierczego wobec Koranu. I na koniec wisienka, number one, prawdziwy dinozaur, wybitny Brytyjczyk z Indii Salman Rushdie, autor Szatańskich wersetów, obiekt różnych muzułmańskich wyroków od 1988. Wyroki śmierci w końcu odwołano, ale w dobrym tuzinie krajów książka pozostaje zakazana, gdyż obraża Bożego Posłańca i Święty Koran. U nas można ją kupić w supermarketach.
Czytam biografię Mahometa napisaną przez Szwajcara Tariqa Ramadana, filozofa i islamologa, wykładowcę Oxfordu i innych uniwersytetów, wnuka założyciela egipskich Braci Muzułmanów Hassana El-Banny. Islam w wydaniu Ramadana wygląda bardzo po chrześcijańsku, z mocno podkreśloną rolą przebaczenia i dbałości o pokój. Morderców z ugrupowań ekstremistycznych uważa za nędznych nihilistów. Ale podniosły się też głosy na Zachodzie, że artyści i dziennikarze mogliby atakować własnych polityków, zamiast świętości mniejszości religijnych. Topowa dziesiątka Al-Kaidy, nawet jeśli jest żartem, wywołuje dreszcze, czego więcej trzeba w świecie spektaklu? W Wyborczej czytam, że prorosyjscy separatyści atakują Ukraińców z okrzykiem „Allah Akbar”…
