Al-Fatiha, czyli żegnaj Ojcze nasz?


sobota 03/10/2015
996

„To jak my teraz będziemy się modlić?” – zapytała ni to mnie, ni to siebie, starsza pani siedząca przy kasie w moim osiedlowym supermarkecie. Patrzyła na okładkę tygodnika, za który miałem zapłacić. Figurowali na niej muzułmanie, a duży napis sugerował, że są tuż-tuż: miła pani z supermarketu nie musiała czytać proroctw ostatniego Houellebecqa, by zadać swoje pytanie. Wracając do domu zacząłem się zastanawiać, czy różnica między chrześcijańskimi a muzułmańskimi modlitwami byłaby dla nas szokująca. Weźmy najważniejsze modlitwy obu religii, obie przekazane przez założycieli.

W chrześcijaństwie wiadomo, to Ojcze nasz – jedyna modlitwa wskazana wiernym przez Jezusa, zapisana później w Ewangelii. Mahomet, podobnie jak Jezus, niczego nie zapisywał, ale al-Fatiha („Otwarcie”), znalazła się w Koranie, i to na pierwszym miejscu. Jedyna modlitwa w świętej księdze islamu spełnia tę samą rolę teologiczną, co Ojcze nasz: jest nazywana przez muzułmańskich teologów „skrótem całego Koranu”, tak jak katechizmy chrześcijańskie uczą, że Modlitwa Pańska jest „skrótem całej Ewangelii”. Al-Fatiha to Umm al-Qu’ran – „Matka Koranu” – mamy więc podobne odniesienie do rodzicielstwa. W Polsce nawet ateiści (powiedzmy post-chrześcijańscy) znają Ojcze nasz, i tak samo ateiści post-muzułmańscy mogą wypowiedzieć al-Fatihę obudzeni w środku nocy. W obu religiach tekstu uczą z reguły babcie, kiedy wnuczęta umieją już mówić. W każdym razie, gdyby ktoś się zastanawiał, co mruczą pod nosem napotkani uchodźcy/migranci, to jest duża szansa, że właśnie to:

Al-Fatiha [Q 1, 1-7]

W imię Boga Miłosiernego, Pełnego Dobroci.
Wszelka chwała Bogu, Panu Światów,
Wszechmiłosiernemu
Władcy Dnia Sądu.
Ciebie jednego wielbimy i Ciebie prosimy o pomoc.
Prowadź nas ścieżką prostą,
Ścieżką tych, których obdarzyłeś łaskami, a nie tych, którzy zasłużyli na Twój gniew lub błądzą. [Amin.]

Trzy zdania, jeśli nie liczyć Basmali – początkowej obowiązkowej inwokacji. „Siedem boskich wersetów, w których wyraża się wiara”, jak mówi islamska teologia. Twierdzi ona zresztą, że al-Fatiha została proroczo zapowiedziana w Objawieniu św. Jana (Ap 10, 1-3), tak samo, jak pojawienie się Mahometa miało zostać zapowiedziane przez Jezusa w Ewangelii wg św. Jana (J 15, 26; J 16, 13-14). To oczywiście rzecz dyskusyjna. Tak, czy inaczej, to właśnie Jezus był pionierem modlitewnego mega-skrótu, prawie 6 wieków przed Mahometem.

Warto przypomnieć krytyczny kontekst pierwszego wypowiedzenia Ojcze nasz – stało się to podczas słynnego Kazania na Górze, tj. wzgórzu pod wsią Kafarnaum, na północnym wybrzeżu Jeziora Genezaret, w palestyńskiej Galilei. Jezus mówił akurat o ludzkiej hipokryzji religijnej – krytykował pobożność na pokaz, przekonywał, żeby „nie kazać trąbić przed sobą”, kiedy się komuś pomaga, nie klepać modlitw godzinami, itp. „W swoich modlitwach nie bądźcie gadatliwi” (Mt 6, 7) – prosił. A gdyby ktoś jeszcze nie zrozumiał, wyjaśnił: „Ojciec wasz wie, jakie macie potrzeby, zanim go poprosicie” (Mt 6, 8). I wtedy dał do zrozumienia, że wystarczą trzy zdania, o ile zawiera się w nich wszystko, co stanowi istotę relacji wiernych z Bogiem:

Ojcze nasz [Mt 6, 9-13]

Ojcze nasz, który jesteś w niebie, niech się święci Twoje imię.
Niech przyjdzie Twoje Królestwo, niech się spełni Twoja wola jak w niebie, tak i na ziemi.
Naszego chleba powszedniego daj nam dzisiaj
i przebacz nam nasze winy, jak i my przebaczamy tym, którzy przeciw nam zawinili,
i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego. [Amen.]

W Ewangelii wg św. Mateusza modlitwa jest rozpisana na 5 wersetów, ale ważniejsza oczywiście jest liczba 7, bo chodzi przecież o „Modlitwę siedmiu próśb”. W wersji św. Łukasza (Łk 11, 2-4) Ojcze nasz jest nieco krótszy od al-Fatihy, a w tej powyżej, przyjętej przez tradycję, nieco dłuższy. Podaję tu poprawne tłumaczenie ekumeniczne*, bo to, do którego wszyscy są przyzwyczajeni, znajdujące się np. w najnowszym, „poprawionym” wydaniu Katechizmu Kościoła Katolickiego**, zawiera pomylony „szatański werset” szóstej prośby („i nie wódź nas na pokuszenie”), sugerujący, że Bóg Jezusa nie różni się od diabła. Jest to sprawa delikatna. Bezwzględnie najlepsze polskie tłumaczenie Pisma Świętego – Biblia Poznańska*** – naprawiło ten błąd. W końcu, po pierwszych wydaniach pełnych pomyłek, połapali się też tłumacze Biblii Tysiąclecia, ale w innych polskich tłumaczeniach „wodzenie” trwa, jak gdyby nigdy nic. Trzeba przyznać, że wersja z „szatańskim wersetem”, choć raczej bezsensowna w świetle reszty zdania, jest bardziej rytmiczna, więc łatwiejsza do zapamiętania i grupowego wypowiadania. Jednak niemal na całym świecie, poza Polską, nikt się już tak nie modli.

Wracając do tematu: Mahomet ogłosił al-Fatihę inaczej niż Jezus – nie tłumowi, tylko swej żonie, w domu, po powrocie z podmekkańskiej jaskini, gdzie chodził medytować, i gdzie odwiedzał go archanioł Gabriel, ten sam boski wysłannik, który wcześniej odwiedził przyszłą matkę Jezusa. Jednak dalej sprawy potoczyły się podobnie. Mahomet i Chadidża powtarzali rytmiczny, śpiewny tekst al-Fatihy przyjaciołom, którzy pełnili rolę apostołów wiary, aż po latach została zapisana.

Zmartwienie

Obie modlitwy mają tę samą strukturę. Dzielą się na dwie części – „boską” i „ludzką”. Z wychwalania Boga przechodzą do próśb, zakończonych wyraźnym pragnieniem niepoddawania się grzechom. Mahomet prawdopodobnie znał Ojcze nasz. Jako dwunastolatek spotkał w drodze do Damaszku chrześcijańskiego mnicha-eremitę Bahirę, na którym zresztą – wg tradycji muzułmańskiej – zrobił wielkie wrażenie, a potem bliskim przyjacielem jego rodziny stał się inny chrześcijański duchowny Waraqa ibn Nawfal, kuzyn Chadidży. Muzułmańska teologia podkreśla w tej sytuacji, że ostatni werset al-Fatihy ma również znaczenie emancypacyjne – odróżnia muzułmanów od żydów (to ci, którzy „zasłużyli na gniew” Boga) i chrześcijan (którzy jedynie „błądzą”). Jednak ta interpretacja pozostaje dość mało znana, bo wierni z reguły odbierają ostatni werset w podstawowym wymiarze osobistym, jako ostrzeżenie przed grzechami.

Jezus przedstawił swój „skrót ewangeliczny”, ale nie zaznaczył, jak często należałoby go wypowiadać. Jeszcze w ubiegłym wieku w Polsce Ojcze nasz odmawiały całe rodziny co najmniej raz dziennie, w ramach wieczornego pacierza, dziś ten obyczaj nie jest już tak powszechny. Mahomet też z początku nie określał częstotliwości recytacji al-Fatihy, ale później zajął się sprawą i dwukrotnie tę częstotliwość zwiększał, co spowodowało, że naprawdę religijny muzułmanin powinien ją wypowiedzieć co najmniej 17 razy dziennie. Tak bywa w krajach muzułmańskich. W Europie już tylko ok. 25% muzułmanów chodzi regularnie co piątek do meczetu, więc i tu obyczaj najwyraźniej słabnie. Tym niemniej modlitwę odmawia się często po cichu w sytuacjach niepewności, dla dodania sobie odwagi.

Właściwie, jeśli wziąć pod uwagę przekazy duchowe islamu i chrześcijaństwa, jedni wierni mogliby modlić się słowami przekazanymi przez Jezusa, a drudzy Mahometa, zachowując zgodność ze swą religią. Oczywiście ta wymienność to nie wszystko – są różnice teologiczne, jak też w tradycji i rytuałach religijnych. Houellebecq spytany niedawno, czy nie przeszedłby na islam, skoro tak spodobał mu się Koran, odpowiedział, że jednak nie, bo jest „zbyt sentymentalny”. Trzymamy się tego, co znamy od dawna. I ja, odpowiadając na pytanie sympatycznej pani ze sklepu, rzekłem, że będzie modlić się jak zawsze. Zacytowałem też ryzykowne zdanie Jezusa: „Nie martwcie się o jutro, bo jutro zatroszczy się samo o siebie. Każdy dzień ma dość własnego utrapienia”(Mt 6, 34).

* Pismo Święte Nowego Testamentu. Przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 2007

** Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum, Poznań 2012

*** Pismo Święte. Stary i Nowy Testament w przekładzie z języków oryginalnych, opr. zespół pod red. ks. Michała Petera i ks. Mariana Wolniewicza, Wydawnictwo Świętego Wojciecha, Poznań 2012

 


Komentarze 996 Dodaj komentarz

 

  2. Such unbelievable information. I like the way clear up. Compassionately do check my blog. Best of luck!!! Check out my site:
    먹튀검증디비 Sports Toto betting sites are advertised and not easy to compare and search, so it is not easy for individuals to identify safe Toto sites.

       Odpowiedz
    0
    0

  3. Really informative post. I personally thought the written post is well suited and trouble-free for me to go after provided guideline. Thank you for sharing~ visit this site to find out more:
    스포츠토토사이트 We have introduced safety-proven Toto Sites and useful sports Toto information. If you want to watch a thrilling sporting event, come to the world of proven Toto Betting!

       Odpowiedz
    0
    0

  5. Hello! I just wish to give you a big thumbs up for the great information you have got right here on this post.
    온라인카지노
    Selected TotoSite, Proven Company. Sports Toto with a lot of users, Sports Toto with no dividends, Sports Toto without Sports TotoRecommended website administrator!

       Odpowiedz
    0
    0

  6. Daebak! that’s what I was looking for, what a information! Present here at this post. Thank you admin!!
    온라인카지노 TotoSite A very safe, regularly identified safety playground, private Toto is recommended. They’re removed. I’m recommended for a new Toto site. Please contact me.

       Odpowiedz
    0
    0

  7. This info is invaluable. How can I find out more? But if you are looking for online casino’s and sports betting online i recommend you to check this link out And be part of our community:
    성인웹툰 Collection of useful Sports Toto information, major sports websites, sports news, and betting information sites!

       Odpowiedz
    0
    0

  8. I’m not that much of a online reader to be honest but your sites really nice! I love your topic, this is so interesting.
    스포츠토토비즈 Toto and online casino is a very convenient alternative for players who don’t have the resources or desire to travel to a real casino. Most Toto and online casinos have added the freedom to play games through the mobile Internet.

       Odpowiedz
    0
    0

  9. Here’s a very good web-to-food verification site, but would you like to know if you’re familiar with the user discussion forum covering the same topics we discussed here?I want to be part of a group that can receive feedback from other experienced people of the same interest.Let me know if you have any recommendations. Bless you!
    ¶ 스포츠토토 ¶

       Odpowiedz
    0
    0

  10. I believe that is among the such a lot significant information for me.
    And i’m happy studying your article. However wanna commentary on few
    normal issues, The website style is great, the articles is in point of fact excellent : D.
    ❖ 토토 ❖

       Odpowiedz
    0
    0

  11. Nice post. I study something more challenging on different blogs everyday. It will always be stimulating to read content material from other writers and observe a bit one thing from their store. I’d choose to make use of some with the content on my weblog whether or not you don’t mind. Natually I’ll give you a link in your net blog. Thanks for sharing.
    Welcome to ❣ 온카지노사이트 ❣ , the internet’s #1 online casino guide. To get started feel free to browse the site by using the navigation links on the left. We aim to provide readers with top quality, up-to-date casino strategy, reviews, game information and news.

       Odpowiedz
    0
    0

  13. ❣ 바카라사이트프로 ❣
    Thanks for sharing superb informations. Your site is very cool.
    I am impressed by the details that you have on this blog. It reveals how nicely
    you perceive this subject. Bookmarked this website page, will
    come back for more articles. You, my friend, ROCK! I found just the
    info I already searched all over the place and
    simply could not come across. What an ideal web-site

       Odpowiedz
    0
    0

  17. Thanks a bunch for sharing this with all of us you really realize what you are talking about! Please also consult with my site. We may have a hyperlink trade agreement between us 토토

       Odpowiedz
    0
    0

  121. Pingback: generic ventolin

  125. Thanks. An abundance of knowledge.
    [url=https://paperwritingservicestop.com/]https://paperwritingservicestop.com/[/url] essay writing services recommendations

       Odpowiedz
    0
    0

  126. Wow lots of helpful facts. [url=https://dissertationwritingtop.com/]dissertationwritingtop.com[/url] persuasive essay writing prompts

       Odpowiedz
    0
    0

  129. You revealed it perfectly! [url=https://homeworkcourseworkhelp.com/]poetry homework[/url] how to write a cause essay

       Odpowiedz
    0
    0

  132. Wow loads of excellent tips! [url=https://dissertationwritingtop.com/]dissertationwritingtop.com[/url] writing a memoir essay

       Odpowiedz
    0
    0

  135. You actually said it exceptionally well. [url=https://writingthesistop.com/]https://writingthesistop.com/[/url] essay writing introduction

       Odpowiedz
    0
    0

  136. Regards! A good amount of facts.
    [url=https://paperwritingservicestop.com/]write in the paper[/url] buy essays online reviews

       Odpowiedz
    0
    0

  141. You have made your point quite well!. [url=https://writingthesistop.com/]writing a dissertation[/url] academic writing essay

       Odpowiedz
    0
    0

  154. Thanks! I enjoy this! [url=https://writingthesistop.com/]https://writingthesistop.com/[/url] college essay editor

       Odpowiedz
    0
    0

  158. Thanks. Good information! [url=https://essaywriting4you.com/]improve essay writing[/url] how can i write an essay

       Odpowiedz
    0
    0

  162. Really tons of awesome material! [url=https://essaywriting4you.com/]https://essaywriting4you.com/[/url] how to conclude a college essay

       Odpowiedz
    0
    0

  165. Thanks, Loads of postings.
    [url=https://paperwritingservicestop.com/]pay to do my paper[/url] essay write service

       Odpowiedz
    0
    0

  168. Very good facts. Thanks! [url=https://dissertationwritingtop.com/]computer science dissertations[/url] exemplary college essays

       Odpowiedz
    0
    0

  174. Thanks, A lot of posts!
    [url=https://essaywriting4you.com/]write a conclusion for an essay[/url] us essay writing service

       Odpowiedz
    0
    0

  179. Amazing data, Kudos! [url=http://cephalexinmsnrxmsnrx.best/]Side Effects Of Keflex 500[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  180. You stated this perfectly! [url=https://essaywriting4you.com/]essay writing service[/url] how to write a good essay in college

       Odpowiedz
    0
    0

  186. Point certainly applied.! [url=http://cephalexinmsnrxmsnrx.best/]Fish-flex Keflex 250mg[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  189. You actually said this very well. [url=http://fluoxetine.fr/]Prozac Withdrawal Effects[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  195. Great knowledge. Appreciate it! [url=http://inderalrxlist.com/]Propranolol Prescription Only[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  197. With thanks. Plenty of posts!
    [url=https://writingthesistop.com/]how to write a thesis statement[/url] how to write good essay

       Odpowiedz
    0
    0

  198. You expressed that fantastically. [url=http://advairdiskus-247buy.com/]advair hfa[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  201. Thanks a lot! I value this! [url=http://celexa.fr/]Does Xanax Interact With Citalopram[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  202. Kudos, Plenty of postings!
    [url=https://writingthesistop.com/]writingthesistop.com[/url] how to write literary analysis essay

       Odpowiedz
    0
    0

  205. Amazing many of useful advice. [url=http://fluoxetine.fr/]Fluvoxamine Vs Prozac For Depression[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  207. You actually mentioned this effectively. [url=https://dissertationwritingtop.com/]dissertation help[/url] critical essay help

       Odpowiedz
    0
    0

  219. Thank you! Loads of posts!
    [url=https://top7writingservices.com/]writing help[/url] how to buy an essay online

       Odpowiedz
    0
    0

  223. Nicely spoken of course! ! [url=https://writingthesistop.com/]write a phd proposal[/url] essays to write

       Odpowiedz
    0
    0

  227. Many thanks! I appreciate it!
    [url=http://motiliumonline.fr/]domperidone 10mg[/url] [url=http://tretinoin.fr/]Weaning Off Wellbutrin Xl 150 Mg[/url] [url=http://silagra.fr/]Sildenafil Et Cialis[/url] [url=http://metformin.fr/]glucophage xr 750[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  237. Information certainly utilized.!
    [url=http://erythromycin.fr/]erythromycine[/url] [url=http://tadacip.fr/]Tadacip Cheap[/url] [url=http://tetracycline.fr/]Tetracycline Receptors Stomach[/url] [url=http://ciaonlinebuyntx.com/]cialis generic[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  241. Thank you, A good amount of information!

    [url=http://prednisolone.fr/]Cost Of Prednisolone Eye Drops[/url] [url=http://flomax.fr/]Does Generic Flomax Cause Rash[/url] [url=http://amoxicillin-amoxil.com/]Amoxicillin 875 Sinusitus[/url] [url=http://azithromycinmsnrxmsnrx.best/]azithromycin 250[/url] [url=http://comprarbaclofensinreceta.com/]Reviews For Zanaflex[/url] [url=http://phenergan.fr/]Phenergan Roll On Med For Nausea[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  248. Really loads of wonderful tips! [url=http://weightlosswellbutrin.com/]Buy Wellbutrin Overnight[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  256. You actually said that very well. [url=http://advairmsnrxmsnrx.best/]advair diskus 250/50[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  258. Wow a lot of fantastic advice.
    [url=http://advairdiskus-247buy.com/]How To Clean Advair Diskus[/url] [url=http://amoxicillin-amoxil.com/]amoxicillin[/url] [url=http://silagra.fr/]sildenafil 100[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  260. Wonderful advice. Cheers.
    [url=http://trazodone.fr/]trazodone elderly[/url] [url=http://arimidexmsnrxmsnrx.best/]anastrozole recall[/url] [url=http://prednisone.fr/]prednisone tablets[/url] [url=http://inderalrxlist.com/]Propranolol 60[/url] [url=http://phenergan.fr/]Promethazine Chemical Structure[/url] [url=http://azithromycinmaxim.com/]azithromycin 500 mg[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  263. Thank you! Terrific information.
    [url=http://inderal.fr/]Inderal Extended Release 40mg[/url] [url=http://levitramsnrxmsnrx.best/]online levitra[/url] [url=http://advair-coupons.com/]Order Advair Diskus Online[/url] [url=http://viagrapycharm.com/]no 1 canadian pharcharmy online[/url] [url=http://aciclovir.fr/]valaciclovir[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  264. Wow a good deal of very good data!
    [url=http://canadianonlinepharmacytrust.com/]canadian pharmacy no prescription[/url] [url=http://larapropecia.com/]Does Propecia Cause Shedding Hair[/url] [url=http://cialistl.com/]Cialis Pills 5mg[/url] [url=http://silagra.fr/]Sildenafil Abz 75 Mg[/url] [url=http://hydrochlorothiazide25mgtab.com/]Hydrochlorothiazide E 25 Mg[/url] [url=http://advairdiskus-247buy.com/]Advair Diskus Rnh 50[/url] [url=http://rxdiflucan.com/]Drug Inteaction Diflucan Lopid[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  267. Incredible plenty of great advice. [url=http://prednisone.fr/]Veterinary Med Prednisone Side Effects[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  269. Seriously plenty of good tips.
    [url=http://ipropecia.com/]propecia[/url] [url=http://ampicillin.fr/]ampicillin[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  270. Well expressed without a doubt. ! [url=http://canadianpharmaceuticalsonlinerx.com/]canadian drug store[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  273. You actually said it wonderfully!
    [url=http://bactrim.fr/]bactrim antibiotic[/url] [url=http://cymbaltamsnrxmsnrx.best/]duloxetine 30mg[/url] [url=http://trazodone.fr/]trazodona[/url] [url=http://ipropecia.com/]Propecia Discounted[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  275. Thank you! Quite a lot of posts!
    [url=http://canadianpharmaciescubarx.com/]no 1 canadian pharcharmy online[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  277. Excellent forum posts. Thank you. [url=http://lexaprorx.fr/]Lexapro Drug Classification[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  278. You actually revealed this perfectly. [url=http://citalopram.fr/]Where Can I Buy Permethrin In Canada[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  280. Fine forum posts. Many thanks.
    [url=http://ampicillin.fr/]ampicillin sulbactam[/url] [url=http://zovirax.fr/]Getting Off Zoloft Success[/url] [url=http://cheap-retin-a-micro.com/]Buy Tretinoin Cream 0025 For Wrinkles[/url] [url=http://colchicine.fr/]Price Of Colchicine[/url] [url=http://cialistl.com/]Do I Have To Take Cialis Forever[/url] [url=http://busparmsnrxmsnrx.best/]Buspar Us[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  286. Valuable tips. Cheers. [url=http://hydrochlorothiazide25mgtab.com/]hydrochlorothiazide recall[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  287. You expressed this superbly.
    [url=http://advairdiskus-247buy.com/]generic for advair[/url] [url=http://inderalrxlist.com/]Can I Take Propranolol While Pregnant[/url] [url=http://flomax.fr/]tamsulosin 0 4 mg[/url] [url=http://phenergan.fr/]Promethazine Suppositories[/url] [url=http://prednisone.fr/]deltasone[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  290. Incredible tons of great material!
    [url=http://comprarbaclofensinreceta.com/]zanaflex medication[/url] [url=http://ventolinrx.fr/]Where Can I Buy Proventil Without Subscription[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  292. Useful data. Thank you!
    [url=http://proventilonline.fr/]Tadalafil Users[/url] [url=http://canadianpharmaceuticalsonlinerx.com/]canadian meds[/url] [url=http://aciclovir.fr/]aciclovir 400[/url] [url=http://levitramsnrxmsnrx.best/]Levitra Daily Side Effects[/url] [url=http://nolvadex.fr/]tamoxifen nebenwirkungen[/url] [url=http://baclofenmsnrxmsnrx.best/]Soma With Baclofen[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  293. Wow quite a lot of valuable information. [url=http://albuterolasthma.com/]ventolin hfa inhaler[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  297. You expressed this perfectly.
    [url=http://the-baclofen.com/]Baclofen Get You High[/url] [url=http://azithromycinmaxim.com/]Azithromycin 250mg Tablets 6 Pack Cost[/url] [url=http://amoxicillin-amoxil.com/]trimox[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  298. You actually expressed this effectively. [url=http://metformin-hcl.com/]Cheapest Metformin Online[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  302. Thank you, I value it!
    [url=http://inderal.fr/]Propranolol Para Que Sirve[/url] [url=http://canadianonlinepharmacytrust.com/]canada drug pharmacy[/url] [url=http://advairdiskus-247buy.com/]advair generic[/url] [url=http://metformin.fr/]Metformin 500 Mg Once A Day[/url] [url=http://ampicillin.fr/]ampicilline[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  304. You actually explained that terrifically! [url=http://antabuse.fr/]Reviews Of Antabuse[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  308. Nicely put, Regards.
    [url=http://celexa.fr/]celexa medication[/url] [url=http://arimidexmsnrxmsnrx.best/]anastrozole 1mg[/url]

       Odpowiedz
    0
    0

  317. Incredible tons of helpful information. [url=http://canadianrxpill.com/]canadian pharmacy[/url]

       Odpowiedz
    0
    0