Znanie, nieznane, zabytki Mokotowa: Glorieta i Wieżyczka przy parku Morkie Oko.

Jest IV ćwierć XVIII wieku. W prace nad rozplanowaniem Mokotowa – rezydencji Izabeli Lubomirskiej ( z domu Czartoryskiej ) włącza się i stopniowo przejmuje „młody” i nowatorski architekt Szymon Bogumił Zug.
Znamy między innymi nowe pracowanie pałacowego podjazdu od strony północnej, oraz wiemy, że miał znaczący wpływ na wygląd mokotowskiego ogrodu.

Jak się wydaje najwięcej do powiedzenia Zug miał w sprawie ogrodu. Do dyspozycji oddano mu wąską działkę rozciągniętą pomiędzy ulicą Puławską i traktem wilanowskim. Zarówno górna jak i dolna przestrzeń zapełniona zostaje przez architekta licznymi pawilonami.

W 1776 roku przy głównej bramie postawiono Glorietę Flamandzką, ( do tego budynku zachowały się dwa plany, po analizie badacze pierwszy przypisali rysownikowi Kamsetzer’owi a drugi samemu Zug’owi)
Do piętrowego budynku Gloriety założonego na planie kwadratu przylega wyższa, okrągła wieżyczka. Na wystrój elewacji składają się między innymi wydatne boniowania i bogate oprawy otworów. Oryginalnie w pokoju mieszkalnym (piętro) znajdował się kominek z lustrem i bogata dekoracja ścian. Obecnie pierwotny wygląd zachowała tylko wieżyczka, parterową cześć przebudowano w stylu neogotyckim.
Złożenie dwóch niesymetrycznych brył stanie się od tego momentu charakterystyczne dla Zuga.

projekt Gloriety Flamandzkiej

Wzdłuż południowej granicy posesji usytuowane zostały liczne zabudowania gospodarcze, w tym, istniejąca do dziś wieżyczka mokotowska, zawierająca w dolnej kondygnacji mleczarnie a w górnej gołębnik. Wieżyczka otwierała wjazd do zabudowań gospodarczych. Budynek powstał w 1780 roku i zachowały się trzy jego projekty. Trzeci projekt przedstawia budynek na planie kwadratu o bardzo smukłych proporcjach, z parterową przybudówką. Rysunki uwzględniają nieregularne otwory okienne i tarczę zegarową i to właśnie on został zrealizowany i z niewielkimi zmianami trwa do dziś.

projekt wieżyczki III

bibliografia:
„Szymon Bogumił Zug architekt polskiego oświecenia” Marek Kwiatkowski
„Sztuka Warszawy” pod redakcją Mariusza Karpowicza
tekst: Iza …